Het was de bedoeling geweest dat nu
eindelijk de waarheid over de Velser Affaire aan het licht zou komen. Na jaren
van onderzoek presenteerde de Stichting Onderzoek Velser Affaire op 2 november
het rapport dat eindelijk een einde had moeten maken aan het onrecht dat de
linkse verzetsbeweging in IJmuiden en Velsen zowel in als na de oorlog is
aangedaan. Voor dat we ingaan op de resultaten even een terugblik op wat de
Velser Affaire eigenlijk was. De linkse, vooral communistische verzetsbeweging
in IJmuiden, Velsen en Haarlem was in de oorlog sterk en goed georganiseerd.
Dit tot grote ergernis van de Nederlandse regering in Londen. Men was
doodsbenauwd voor een communistische machtsovername na een Duitse capitulatie.
In de laatste jaren van de oorlog
vielen veel communistische verzetsmensen in handen van de Duitsers en werden
vermoord. Een van de slachtoffers was Hannie Schaft uit Haarlem. Na de oorlog
werd duidelijk dat het zogenaamde oranjeverzet communistische verzetsstrijders
aan de Duitsers had uitgeleverd om het communistische verzet te verzwakken. Dit
zou zijn gebeurd op orders van de leiding van de Binnenlandse Strijdkrachten
(BS). De bevelhebber van de BS was Prins Bernhard en er zijn altijd geruchten
geweest dat hij persoonlijk betrokken was bij de pogingen om nog zo veel
mogelijk linkse verzetsmensen in handen van de Duitsers te spelen. Bewijzen
hiervoor zouden te vinden zijn bij de oorlogsmisdadiger Menten, die met de
belastende documenten jarenlang zijn vrijheid kon kopen. Tot de documenten door
onbekenden uit zijn huis werden ontvreemd. Daarna kwam Menten toch nog voor de
rechtbank.
Het oranjeverzet in IJmuiden en Velsen
bestond voor een deel uit politiefunctionarissen, geleid door Nico Sikkel, een
substituut officier van justitie uit Haarlem, en zij zouden een zeer kwalijke
rol hebben gespeeld in de hele zaak. Ze maakten zich ook schuldig aan
verrijking en willekeur na het einde van de bezetting. Ze deden dit toen vanuit
hun functies binnen de BS en de Politieke Opsporingsdienst. Er zijn door de
geruchten een aantal onderzoeken gedaan naar de Velser Affaire, maar de
waarheid bleef altijd verborgen. Onderzoekers werden belemmerd en
geïntimideerd. Hetzelfde gebeurde met de getuigen. Dit leidde er toe dat er
door veel mensen werd gezwegen. De daders hadden veel touwtjes in handen en
waren machtig. Daar kwam nog bij dat ze steun van boven hadden, tot in de
hoogste kringen.
Maar ondanks dit alles is de Velser
Affaire nooit uit het nieuws geweest. Altijd kwamen de beschuldigingen en de
geruchten terug. Steeds opnieuw waren er pogingen om het zwijgen te doorbreken.
De doorbraak kwam in 2004 toen de schrijfster Conny Braam een boek uitbracht
waarin de Velser Affaire de historische achtergrond vormde. “Het Schandaal” was
een aanklacht tegen de hele doofpotoperatie die altijd rond de Velser Affaire
heeft gespeeld. Met haar boek doorbrak ze de angst. Tijdens het schrijven
verzamelde ze veel informatie die later de eerste bron zou worden voor het
nieuwe onderzoek waarvan we nu het resultaat kennen. Om het onderzoek te kunnen
uitvoeren werd er een stichting opgericht en geld verzameld. Er werd een
onderzoeker, dr. Bas von
Benda-Beckmann, aan het werk gezet die op 2 november 2013 in IJmuiden
zijn rapport presenteerde.
In de aanloop naar de presentatie
waren de verwachtingen hoog gespannen. Zou dit keer de waarheid echt aan het
licht komen? Zou het zwijgen voorgoed doorbroken worden? Of ging de doofpot
gewoon door? De voortekenen waren niet best; in de commissie van aanbeveling
zitten mensen die zeker niet gediend zouden zijn van echte onthullingen. We
komen de namen tegen van de directeur van het NIOD en de burgemeesters van
Velsen en Beverwijk. Op zich is het vreemd dat de directeur van het NIOD, mevr.
Schwegman, wel in deze commissie plaats nam, terwijl het NIOD weigerde om het
onderzoek zelf te doen. Men wilde hier eerst geld voor hebben. De onderzoeker
onderzocht nationale en regionale archieven plus archieven in Engeland en
Canada. Maar hij weet niet of hij alle stukken heeft mogen inkijken. Dit alles
creëerde niet echt de hoop dat de onderste steen nu boven zou komen.
Zo als meestal logen de voortekenen
niet. Nog voordat de presentatie van het rapport in de schouwburg van IJmuiden
was begonnen kopte de IJmuider Courant al: “Velsense verzet leverde geen
communisten uit aan Duitsers”. Een zelfde kop komen we tegen in het Haarlems
Dagblad. Volgens de onderzoeker, Bas von Benda Beckmann, heeft hij geen
gegevens gevonden die de bewering staven dat het oranjeverzet in de laatste
maanden van de bezetting met de Duitsers samenwerkte om linkse verzetstrijders
uit de weg te ruimen. Zijn verklaring is dat de meeste communisten al in 1943
waren opgepakt. Kijk goed naar wat er wordt gezegd: hij heeft geen gegevens
gevonden, wat dus niet uitsluit dat die er wel degelijk zijn. Hij heeft ze
waarschijnlijk alleen niet in mogen zien.
Verder beweerd von Benda-Beckmann dat
er geen concrete bewijzen zijn gevonden dat Hannie Schaft is verraden aan de
SD. Zij werd gewoon bij een controle gearresteerd. Dat was volgens hem alles.
Maar hoe de arrestatie in zijn werk was gegaan wisten we al. De vraag was
waarom de Duitsers haar nog executeerde in de duinen enkele weken voor de
capitulatie. Volgens veel mensen gebeurde dit omdat ze communiste was, want de
Duitsers hadden een deal met het oranjeverzet dat er geen executies meer zouden
plaats vinden. Toch werd zij vermoordt, en de vraag waarom blijft nog steeds
open. Die vraag wordt ook nu weer niet beantwoord. Daar komt nog bij dat de
onderzoeker beweerd dat hij geen bewijs heeft kunnen vinden dat Londen de actie
tegen de communisten regisseerden. Maar waar kwamen dan de briefjes vandaag
waarin rechtse verzetslieden werden opgeroepen informatie over communisten te
geven? Met haast zelfs. Het onderzoek komt niet veel verder dan dat de
plaatselijke politiefunctionarissen eerst fout waren en toen weer in het verzet
zaten. Hierbij hadden ze wel hun positie misbruikt, maar van een complot of
bevel van hogerhand zou geen sprake zijn. Het ware verhaal van de Velser
Affaire blijft dus opgesloten in de kluizen van de Nederlandse overheid. We
moeten hier ook nog opmerken dat de onderzoeker intussen sinds mei 2013 voor
het NIOD werkt. Geen oninteressant detail. De heersende klasse beloond altijd
diegenen die zijn woorden tot waarheid zweren, inclusief de grootste leugens.
Is de uitkomst van het onderzoek een
verrassing? Eigenlijk niet. Als men echt de waarheid naar buiten had gebracht
had dit nog steeds grote schade berokkend aan de Nederlandse staat. Immers als
de beschuldigingen en beweringen waar zijn betekend dit dat Prins Bernard, de
Nederlandse regering in Londen en de leiding van het oranjeverzet schuldig zijn
aan een serie politieke moorden. Het blazoen van Bernard is door andere zaken
al pikzwart, maar toegeven dat hij orders gaf tot het uitvoeren van politieke
moorden gaat nog steeds te ver. Dus moest de doofpot standhouden, net als bij
al de andere onderzoeken. Sommige mensen mogen nu tevreden zijn over de uitkomst.
Maar dat is een fout, want tevreden zijn met een halve waarheid is gelijktijdig
tevreden zijn met een halve leugen. Zo iets valt ook op te maken uit de reactie
van Conny Braam. Zij vindt dat het onderzoek een goed beeld geeft van het
IJmuiden van toen en de gespannen verhoudingen tussen de klassen in de regio,
inclusief het anti-communisme. Ze zegt verder dat de uitkomst een “grote stap
voorwaarts is in het ontrafelen van de Velser Affaire.” Hiermee geeft ze
gelijktijdig aan dat het laatste woord nog niet gesproken is en dat er meer feiten
boven tafel moeten komen.
Dat die orders van hogerhand om tegen de communisten op te treden er zijn geweest en dat er mensen zijn vermoord hierdoor is iets wat we geen minuut betwijfelen. Conny Braam toont een van de documenten in een Netwerk documentaire uit 2006, die een deel van het bewijs vormen. Ook in andere plaatsen, waaronder Amersfoort kwamen dit soort zaken voor. Net als in IJmuiden was ook in Amersfoort, de geboorteplaats van de Raad van Verzet, het linkse verzet sterk en goed georganiseerd. Dat er verder gezocht zal worden is ook duidelijk. Er zal een dag komen dat de overheid de deksel niet meer op deze smerige beerput kan houden. En het hield natuurlijk ook niet op bij de Velser Affaire, want verschillende figuren die bij dit alles betrokken waren, zoals Six van de Orde Dienst en Kruls, het hoofd van het Militair Gezag, waren na de oorlog betrokken bij het opzetten van een netwerk van zogenaamde “Stay behinds”. Dit waren bewapende figuren die als er ooit een Sovjet aanval zou komen achter de linies het verzet moesten organiseren. Later werd dit netwerk, dat nog steeds actief is in een wat andere vorm, bekend als Gladio. De eerste fundamenten voor dit alles werden tijdens de bezetting gelegd en het gevolg was de Velser Affaire. Het is dus niet vreemd dat dit anti-communistisch netwerk nog steeds uit de wind wordt gehouden, inclusief de oranjekliek. Maar de strijd tegen de doofpot zal doorgaan. Net zo lang tot we de waarheid weten. Een ding is zeker, de Tweede Wereld Oorlog en haar nasleep zijn nog lang niet afgelopen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten