Het is een hele strijd geweest, maar
uiteindelijk besloot Vorden toch maar om de Duitse herdenking op 4 Mei te
schrappen. De druk was groot van vele kanten, en er was ook angst voor het
geplande protest. Dit gaf de burgemeester uiteindelijk gewoon toe. Natuurlijk
had hij toen al een hele serie kansen om het conflict op te lossen laten
liggen. Tegen domheid valt nu eenmaal niet te werken. Maar of de strijd nu echt
voorbij is valt nog te betwijfelen. Er zijn nog steeds plaatselijke stemmen die
een gang langs de Duitse graven in het programma willen hebben. Dat was ook
tijdens de herdenking zelf te zien. Een behoorlijk deel van het publiek ging
toch langs het Duitse grafmonument. Niet de gemeente en ook niet het
plaatselijke comité, maar bij het publiek zit er toch wel een duidelijk gevoel
voor deze bezettingssoldaten.
Omroep Gelderland maakte zelfs een
hele documentaire om de verzoening te prediken en de geschiedenis te vertellen
van de begraven Duitsers. Volgens de makers zijn er geen bewijzen dat de mannen
die daar begraven liggen betrokken waren bij oorlogsmisdaden. Maar dat is een
onzinnige bewering want deze soldaten van Hitler, die in de nadagen van de
oorlog omkwamen, hadden al meer dan 5 jaar oorlog achter de rug voordat ze in
de buurt van Vorden sneuvelden. Wat ze in die 5 jaar allemaal hebben
uitgespookt valt niet meer te achterhalen. Maar dit gaat ook voorbij aan het
principe waar het eigenlijk allemaal om gaat. Met verzoening is niets mis. Dat
wordt ook iedere dag in praktijk gebracht. Maar waar het omgaat, is dat je op
de dag waarop de slachtoffers worden herdacht, ook niet nog eens de daders gaat
herdenken. Het is precies dit punt dat in Vorden nog steeds niet doordringt. De
Duitse herdenking werd nu geschrapt door de dreiging van protest, maar de
intentie is niet veranderd. Dat maakt het ook zo droevig.
Wel moeten we hierbij vaststellen dat
het niet allemaal de schuld is van Vorden. Het 4/5 Mei Comité heeft het begrip
herdenken zo ver opgerekt uit angst voor verwatering, dat iedereen er zijn gang
mee kan gaan. En juist door dit oprekken slaat de verwatering nu toe. Niemand
weet nu meer wat wel en wat niet kan. Dat is vragen om problemen. Het feit al
dat het Comité een paar dagen voor de herdenking nog een speciale verklaring
moet uitgeven, om iedereen te laten weten wie er nu eigenlijk herdacht moeten
worden geeft al aan hoe men over de hele linie heeft gefaald. En zelfs met deze
verklaring gaat men verder de boot in. Want er werd wel gezegd dat alleen
slachtoffers van de Tweede Wereld Oorlog mogen worden herdacht en geen Duitsers
en foute Nederlanders. Maar er werd ook aan toegevoegd dat ook slachtoffers van
andere conflicten en interventies in de herdenking worden meegenomen. Dat
blijft een foute benadering.
Als het Comité zijn verstand gebruikt
zal het een veel duidelijker lijn trekken. 4 Mei moet alleen voor de
slachtoffers van der Tweede Wereld Oorlog zijn. Zowel militaire als
burgerslachtoffers, slachtoffers van vervolging en de gevallenen uit het
verzet. Daar moet het bij blijven. Gevallenen uit andere conflicten en
interventies kunnen worden herdacht op Veteranendag. Als deze lijn wordt
getrokken is het afgelopen met de verwarring en kunnen pijnlijke conflicten
zoals in Vorden worden vermeden. Wie dan Duitsers wil herdenken mag dat op
andere dagen doen. Het gaat er om dat de scheiding tussen slachtoffers en
daders weer duidelijk wordt getrokken. Dan kan er niemand meer met de
herdenking aan de haal gaan.
Waakzaamheid blijft dus geboden want
de keuzes van het Comité in het verleden waren op zijn zachtst gezegd niet
bepaald de beste. De druk moet dus op de ketel blijven en eigenlijk moeten we het
Comité onder curatele stellen. Laten ze eerst maar eens bewijzen dat ze van de
problemen van de laatste jaren daadwerkelijk iets hebben geleerd. Als we ze
gewoon hun gang laten gaan is de kans groot dat over een paar jaar niemand meer
weet wat we op 4 Mei nu precies aan het doen zijn. En dat zou een tragedie
zijn.
Ter afsluiting; hulde aan de Joodse
organisaties en de antifascisme organisaties, uit Nederland en Duitsland, die
er voor hebben gezorgd dat Vorden uiteindelijk de juiste weg vond. Protest en
demonstratie werken nog steeds. Dat is misschien wel de belangrijkste les van
deze hele droevige geschiedenis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten