1 Mei in Istanbul

Al diegenen die er van uit gaan dat Turkije aan het veranderen is kunnen hun mooie illusies weer in pakken. Op 1 Mei 2013 liet de Turkse staat wederom haar ware gezicht zien, in hoe er werd omgegaan met de jaarlijkse 1 Mei demonstratie van de vakbonden. Al van te voren was duidelijk dat er moeilijkheden zouden komen. In de laatste jaren is 1 Mei zonder veel problemen gevierd op het Taksimplein in Istanbul. Maar dit jaar werd de demonstratie door de Turkse premier Erdogan verboden. Zijn reden was dat er teveel renovatiewerkzaamheden in uitvoer zijn en dat daarom het plein niet geschikt was voor zo’n grote demonstratie. Hij zei dat hij verwachtte dat de vakbonden begrip zouden hebben voor hem en voor zijn staat. Vooral dat laatste deel van de zin geeft aan waar Erdogan eigenlijk naar toe wil. Hij ziet Turkije als zijn staat, en dan natuurlijk een islamistische AKP staat. Niet de staat van alle burgers, maar zijn staat. Dat maakt eigenlijk alles duidelijk.

Natuurlijk lieten de arbeiders en de bonden niet toe dat hun strijddag werd afgepakt door Erdogan en trawanten. Ondanks het stilleggen van het openbaar vervoer in Istanbul door de autoriteiten trokken de arbeiders op naar Taksim. Zij werden massaal door de politie aangevallen. Er werd met traangas geschoten, waterkannonen werden ingezet en de politie voerden wilde charges uit. Hierbij raakte 200 mensen gewond, een aantal ernstig. Er werden 70 mensen gearresteerd. De politie ging ook naar het hoofdkantoor van de vakbondscentrale DISK en gooide traangas granaten in de kantoren. Ook hierbij viel slachtoffers. Het was moeilijk om de gewonden naar ziekenhuizen te vervoeren want de politie liet ambulances niet door de blokkades. De arbeiders sloegen terug met stenen en molotovcocktails. Er werden ook barricaden gebouwd. Immers 1 Mei is de dag van alle arbeiders en dan worden politieblokkades en dictaten niet geaccepteerd. Keihard terugslaan is dan het enige antwoord.

De situatie rond Taksim roept veel vragen op. Is dit het gezicht van het zogenaamde nieuwe Turkije? Zijn dit de veranderingen die Erdogan beweerd te willen doorvoeren? Is dit een regering om een vredesproces mee tot een goed einde te kunnen brengen? Het antwoord op al deze vragen lijkt te zijn dat het gaat om oude wijn in nieuwe zakken. De Turkse staat is nog steeds reactionair tot op het bot, en de fascisten hebben nog steeds grote invloed. Natuurlijk staat al lang vast dat de islamist Erdogan niet blij is met 1 Mei, maar als hij werkelijk een ander Turkije wil dan had hij tenminste respect moeten hebben voor de arbeiders en de demonstratie niets in de weg moeten leggen. Dat heeft hij niet gedaan en dat is een teken aan de wand.

Het is niet de eerste keer overigens dat de Turkse staat 1 Mei in bloed probeert te smoren. In 1977 werden 37 arbeiders door politie en soldaten in Taksim doodgeschoten. Ook dat was het ware gezicht van de Turkse staat. Toen waren het de kemalisten die de dienst uitmaakten, nu zijn het de islamisten. Maar in feite is er geen enkel verschil. Nog steeds zien we de vijandigheid tegen de arbeiders, en eigenlijk tegen het hele volk. Erdogan heeft zijn eigen AKP staat opgebouwd, een staat die wat slimmer is dan de staat van de kemalisten en het leger. Maar een staat die daarom ook een stuk gevaarlijker is. Met mooie woorden en beloften probeert de AKP haar project door te drukken. Maar het moderne en het democratische waarna men beweert te streven zijn niets meer dan camouflage. En dan ook nog een heel dunne camouflage. 1 Mei heeft aangetoond hoe snel dit doek weer kan worden weggetrokken. En dan zien we weer het oude beeld; wapenstokken, traangas en geweerlopen. Kortom, er is niets verandert. In tegendeel, de situatie is er alleen maar gevaarlijker op geworden.

Als vanzelf brengt dat ons naar het Koerdische vredesproces. De PKK heeft een wapenstilstand afgekondigd en vanaf 8 mei zullen de strijders uit Turkije worden teruggetrokken. Dat zijn concrete maatregelen. Wat heeft de regering Erdogan hier tegenover gesteld. Het antwoord is kort: niets. Helemaal niets. Alleen maar mooie woorden en beloften, waar in de praktijk nog niets van is gezien. Sterker nog, er zijn weer militaire operaties gaande en het is maar een kwestie van tijd voordat dit weet tot gevechten zal leiden. Een vredesproces kan alleen functioneren als het vertrouwen door beide kanten stap voor stap wordt opgebouwd. De PKK heeft laten zien dat men dit begrijpt en handelt er ook naar. Maar de Turkse regering heeft nog geen enkele stap gezet.

De reactie van de staat op de 1 Mei demonstratie in Istanbul geeft aan dat de AKP en de Turkse staat in het algemeen nog steeds niet te vertrouwen zijn. Dit is niet verbazingwekkend, want de kern van de staat is niet veranderd. Die kern is nog steeds vijandig tegenover de arbeiders, tegen over de Koerden, tegenover andere minderheden en in feite tegenover het hele volk. De AKP elite droomt van de volledige heerschappij, in Turkije, maar ook in andere grote delen van het Midden Oosten. Het heeft veel weg van het zogenaamde “grote Turkije” waar de kemalisten ook altijd van droomden.

Net als de dromen van de kemalisten nooit zijn uitgekomen, zal dit ook met de AKP niet gebeuren. Het is juist dat de PKK probeert tot een oplossing te komen. Maar het is ook juist om de wapens heel goed vast te houden tot die oplossing er ook werkelijk is. En ze opnieuw te gebruiken als dit nodig mocht zijn. Het zijn niet de arbeiders en ook niet de Koerden die kiezen voor oorlog. Het zijn Erdogan en zijn AKP staat. Als dit niet snel veranderd zullen deze reactionairen hier een hoge prijs voor betalen. Een hele hoge prijs.