Een land van melk en honing?

Door de problemen die we in de kapitalistische maatschappij tegen komen is het soms moeilijk om voor te stellen dat het ook anders kan. Dat we ons leven een hele andere invulling zouden kunnen geven. Vaak komt dan de vraag hoe het zou zijn om in een socialistisch land te leven. Hoe groot zouden de verschillen zijn, en wat zou onze eigen taak en onze eigen inbreng kunnen zijn? Als we dit beeld een beetje realistisch voor ogen willen krijgen, is het belangrijk dat we eerst vergeten wat ons allemaal door het kapitalisme is verteld over het leven in de Sovjet Unie en de andere socialistische landen. Deze bloedsprookjes zijn enorm gekleurd door de kapitalistische propaganda.

Het is immers in het belang van het kapitalisme om het socialisme zo zwart mogelijk te maken, en daarvoor worden alle middelen ingezet. Even vergeten dus, al de onzin die ons sinds het begin van de Koude Oorlog tot de dag van vandaag is verteld. Niet dat er in de socialistische landen geen fouten zijn gemaakt. Natuurlijk was dat wel het geval, en soms waren dat ook erg kostbare fouten. Dat is ook logisch. Overal waar mensen werken worden fouten gemaakt. Laten we eerlijk zijn, het kapitalisme kost iedere dag duizenden en misschien wel tienduizenden levens. Een paar redenen; honger, onderdrukking, een foute omgang met gezondheid en zorg, een foute omgang met de natuur en het milieu, en natuurlijk de nodige oorlogen en andere conflicten die een constant onderdeel van het kapitalisme zijn.

Daar hoor je bijna niemand over, omdat we ons hebben laten aanpraten dat dit alles normaal is, en onderdeel uitmaakt van het gewone leven. Maar dat is een enorme leugen en bestanddeel van de kapitalistische PR machine. Er is een andere manier en die willen we hier in het kort proberen te beschrijven. Laten we voorop stellen dat er geen blauwdruk is van hoe een socialistische maatschappij er uit moet zien. Daar hebben Marx, Engels en Lenin nooit een geheim van gemaakt.

Hoe zo’n maatschappij er uit gaat zien hangt af van de locatie, de omgeving, de bevolking, het klimaat en de mogelijkheden ter plekke. Er zullen dus altijd verschillen zijn in de vorm die het socialisme gaat aannemen. Ook is het zo dat een socialistische maatschappij niet automatisch een paradijs zal zijn waar we alleen maar hoeven te gaan zitten en verder komt alles vanzelf. Dat is een utopie, en daar houden we ons niet mee bezig. Het grote voordeel van de socialistische maatschappij is dat de productiemiddelen in handen zijn van de gemeenschap en dat het winstmotief, dat zo veel schade in het kapitalisme aanricht, verdwijnt.

Taken worden uitgevoerd omdat ze nodig zijn en in het belang van allemaal, niet omdat er geld aan verdiend kan worden. Onderlinge concurrentie is er ook niet meer, dus komt er veel ruimte vrij voor andere dingen. Ondermeer het meedenken en meewerken aan het besturen van het land. Het hoofdmotief is om in de behoeften van de gemeenschap te voorzien. Dit kan perfect, mits er sprake is van een goede planning. Het kapitalisme maakt een planning voor de korte termijn, omdat er constant winst gemaakt moet worden. In het socialisme plannen we voor de lange termijn. Dat geeft stabiliteit en maakt het mogelijk om op de behoeften van de gemeenschap in te spelen. Er zullen er zijn die zeggen dat dit niet mogelijk is. Ze liegen.

Kijk naar de enorme technische mogelijkheden die er nu zijn. We kunnen eigenlijk bijna alles. Alleen worden deze ontwikkelingen onder het kapitalisme gebruikt om winst te maken. Onder het socialisme zal de technologie worden ingezet om de levens van de mensen te verbeteren en makkelijker te maken. Nu worden sommige uitvindingen gewoon afgewezen of verdwijnen in de la, omdat ze geen winst zouden opleveren of de concurrentie zouden beïnvloeden.

Een klein voorbeeld; er is de mogelijkheid om een fietsband te maken die nooit lek gaat, of een gloeilamp die nooit doorbrand. Dit gebeurd echter niet omdat het winstmotief dicteert dat we steeds nieuwe producten moeten kopen. Is het verder bijvoorbeeld nodig dat we uit 20 soorten vla of yoghurt kunnen kiezen? Nee, natuurlijk niet! Toch gebeurt dit, en ook steeds meer omdat de bedrijven ons willen dwingen steeds iets nieuws uit te proberen. Steeds meer consumeren, iedere dag, zelfs in een crisis.

De andere kant van dit onzinnige systeem is dat er in grote delen van de wereld honger en armoede heerst. Dat veel kinderen nooit volwassen worden, maar jong sterven, en dat mensen naar voedselresten en andere producten graven in afvalhopen en vuilnisbelten. Ook iedere dag, en ook steeds meer. Deze mensen hebben geen 20 soorten vla om uit te kiezen. Ze mogen al blij zijn als ze de avond halen zonder dood om te vallen van honger of ziek te worden door gebrek aan schoon drinkwater.

Dat laat de waanzin en de criminele inslag van het kapitalistische systeem zien. Crimineel omdat de aarde een prachtige plek is. Een plek met zo veel producten en mogelijkheden dat we allemaal een goed en gezond leven zouden kunnen leiden. Maar daar zou niet aan verdiend worden, en dan gebeurd het onder het huidige systeem natuurlijk niet. Onder het socialisme is het juist de bedoeling dat we alle mogelijkheden inzetten en gebruiken ten behoeve van ons allemaal. Het spreekt vanzelf dat wij ook zelf daar veel voor moeten doen. Het socialisme is niet automatisch een land van melk en honing.

We moeten een socialistische maatschappij zelf opbouwen, met onze eigen handen en onze eigen hoofden. Maar het verschil is dat we het voor onszelf zullen doen, en niet voor een elite van parasieten die opvreten wat wij produceren. Omdat er geen winstmotief is en dus ook geen uitbuiting, zal iedereen de kans hebben om zichzelf volledig te ontplooien en alle voorhanden zijnde talenten in te zetten. Niet alleen voor jezelf, maar voor het algemeen belang. Ook zal iedereen een taak hebben in het besturen van het land. Dit alles onder leiding van de georganiseerde arbeidersklasse. Het zal een einde betekenen van de vervreemding die miljoenen mensen nu voelen. Onder het kapitalisme worden we geleefd, met als doel het maken van winst. Onder het socialisme leven we met als doel het creëren van een beter leven voor onszelf en de hele gemeenschap.

Weer zullen er zijn die zeggen dat dit alles niet kan, omdat wij als arbeiders niet in staat zijn om dit soort taken te volbrengen. Zij zullen volhouden dar er bazen en hoogopgeleide deskundigen nodig zijn. Dit is totale onzin, en het tegendeel is ook vaak genoeg bewezen. De arbeiders weten over het algemeen veel beter wat er in hun bedrijf gebeurt dan de bazen en de rest van de directie. Het kapitalisme heeft de arbeidersklasse nodig om te kunnen functioneren. Maar wij hebben deze geldparasieten niet nodig. Waarom werken voor deze uitbuiters met uitzicht op nog meer uitbuiting, als we ook voor onszelf en de gemeenschap kunnen werken en iets opbouwen.

De geschiedenis heeft bewezen dat een goed georganiseerd volk, gebruikmakend van een ideologie als het socialisme bergen kan verzetten en wonderen kan volbrengen. Kijk maar naar de feiten. Toen de Sovjet Unie ontstond na de revolutie van 1917 was het een arm, achtergebleven land dat onder de tsaren dom was gehouden. De grote meerderheid van de bevolking was analfabeet en geloofde nog in boze geesten en zwarte magie. Van industrie was nauwelijks sprake en de armoede was onvoorstelbaar. Toen de elite, die verantwoordelijk was voor dit alles, was weggejaagd kon de opbouw beginnen. Het was een enorme strijd met veel tegenstand, zowel van binnen als van buiten, maar de mensen leerden lezen en schrijven, de industrie werd ontwikkeld en de vooruitgang werd uiteindelijk een feit. De offers waren groot maar er werd tegen alles in iets bereikt. Onder de mensen werd de dorst naar kennis zo groot dat zelfs in de donkerste dagen van de Tweede Wereld Oorlog veel mensen honger en koude trotseerden, en naar de bibliotheken gingen om te lezen en te leren.

Het was inderdaad geen land van melk en honing, maar wel een land om in te leven op een manier die eerder nooit mogelijk was geweest. Pas toen de Sovjet Unie vernietigd was realiseerde de mensen zich wat ze hadden verloren. Velen zouden nu terug willen naar die dagen, wat uiteindelijk ook zal lukken want het kapitalisme kan de problemen niet oplossen. Uit nederlagen komen immers altijd weer grotere overwinningen te voorschijn.

Een ander voorbeeld is Israel. Bij het ontstaan in 1948 had het nieuwe land een socialistische inslag die zijn vorm vooral vond in de Kibboets beweging. Ook het gedachtegoed van de Jiddische Bund speelde een grote rol. Met veel hard werken en vasthoudend aan de ideologie werd de woestijn tot bloei gebracht op een manier zo als dat nergens op aarde is gebeurd. De mensen die dit werk volbrachten deden dat niet voor de winsten van een elite, maar voor de gemeenschap en om het land op te bouwen voor iedereen. De ruk naar rechts in de Israëlische politiek, die veel later kwam, heeft veel vernietigd, maar de Kibboetsbeweging bestaat nog steeds en haar ideologie ook. Het was niet voor niets dat de Sovjet Unie in haar tijd en Israel ook vandaag nog wereldleiders waren en zijn in de ontwikkeling van nieuwe technologie en voortgang op onder meer het medische vlak.

Dan is er ook nog Cuba. Een socialistisch land dat in feite totaal is geïsoleerd door de Verenigde Staten, de aartsvijand. Toch heeft de bevolking van Cuba het socialisme niet opgegeven, en zijn de VS er niet in geslaagd om Cuba te vernietigen. Ook hier zien we het voordeel van de kracht van de ideologie. Er is nog veel meer over dit onderwerp te zeggen, maar dat is voor een volgende bijdrage. Vast staat dat het een geweldig gevoel moet zijn om een socialistische maatschappij op te bouwen. Immers, het werk dat wordt gedaan en de successen die worden bereikt zijn niet voor een elite van parasieten, maar voor ons allemaal. En dat maakt een wereld van verschil.